فطرت الهی - دلسوخته ای منتظر

در این وبلاگ سعی داریم بیشتر از مبانی فکری الهی بنویسیم

فطرت الهی - دلسوخته ای منتظر

در این وبلاگ سعی داریم بیشتر از مبانی فکری الهی بنویسیم

فطرت چيست؟
فطرت الهی - دلسوخته ای منتظر
فطرت انسانی چیز خاصی نیست که بشود آن را مثل قلب و کلیه و غیره به کسی نشان داد بلکه فطرت همان آفرینش خاص الهی است که فقط به انسان داده شده و به هیچ موجودی قبل از انسان داده نشده است.
این آفرینش چند ویژگی دارد:
1- برای اولین بار به انسان داده شده
2- دین الهی منطبق با آن است
3- هرگز از بین نمی رود ولی ممکن است زیر لجن زار گناه دفن شود
نویسندگان
آخرین مطالب
پربیننده ترین مطالب
امام صادق (ع) از پدرش نقل ميكند كه فرمود: كسى كه در او حرص و ترس باشد ايمان ندارد و مؤمن، ترسو و حريص و بخيل نيست. الخصال / ترجمه جعفرى، ج‏1 ؛ ص131

آیا دینی زندگی کنیم یا مذهبی؟

تفاوت دین با مذهب:

تفاوت دین با مذهب این است که دین یک معنای جامع دارد و مذهب تفسیرهای مختلف و اصول آن را تبیین می‏کند، یعنی خطوط کلی در فرقه‏ های اسلامی یکی است. ولی در اصول و احکام، اختلافاتی وجود دارد و یا بعضی از بخش‏های دین حذف گردیده است.(1)

پیامبر اسلام دین خدا را به صورت کامل بیان فرمودند و پس از ابلاغ ولایت، خداوند اعلام فرمود: امروز دین خود را کامل کردم و نعمت را بر شما تمام نمودم(2). پس دین مجموع تعالیم آسمانی است که از سوی خداوند توسط پیامبران گفته شد. اما مذهب که به معنای راه و طریقه و آیین هم آمده، این است که میان پیروان یک دین، به خاطر اندیشه‏های ویژه، یا برداشت و تفسیر خاص و... گروهی خود را از دیگران جدا می‏کنند.

نتیجه اختلاف برداشت:

اختلاف برداشت اگر در بعد اعتقاد باشد از آن به مذهب یا مذاهب کلامی یاد می‏کنند. اگر در بخش احکام عملی باشد از آن به مذهب یا مذاهب فقهی یاد می‏کنند. همه مذاهب وابسته‏ به یک دین، اصول آن دین را می‏پذیرند و در این جهت با یکدیگر مشترکند.

برای واضح شدن مطلب و فرق بین دین و مذهب دو مثال می‏آوریم:

1-      دین مسیحیت عبارت است از مجموعه‏ تعالیم حضرت مسیح (ع)، پیروان این دین به علل مختلف به سه مذهب تقسیم شده ‏اند: کاتولیک، ارتدوکس، پروتستان.

2-       دین اسلام، عبارت است از مجموعه تعالیمی که حضرت محمد (ص) از طرف خداوند برای هدایت انسانها آورده است. مسلمانان به علل مختلف به گروه‏ها و مذاهب فقهی مختلف تقسیم شده ‏اند، مانند: مذهب جعفری، مذهب حنفی، مذهب حنبلی، مذهب شافعی و مذهب مالکی.

حال بعد از این مقدمه می گوییم : قرآن متن وحیانی دین و مهم ترین منبع شناخت آن است. در آیات قرآن محکم و متشابه داریم و متشابهات می تواند وسیله ای در دست فتنه انگیزان برای گمراه کردن باشد. تا زمانی که رسول خدا در قید حیات بودند،با تفسیر حق و باطل کردن تفسیر های باطل، هدایتگری را تحقق بخشیده و مانع گمراه گری می شدند؛ ولی با وفات ایشان تفسیرهای مختلفی از اصول دینی رواج یافت، حال آیا مفسری از جانب خدا و توسط ایشان معرفی شده یا نه؟

مفسری از جانب خدا معرفی شده یا نه؟

 اگر مفسری معرفی نشده باشد، هر کس باید به قرآن و سخنان پیامبر رجوع کرده و به فهم خود عمل کند. طبیعی است که فهم ها مختلف و گاه متضادند و هیچ فهمی را نمی توان تخطئه کرد. هیچ فهمی (به شرط نبودن قصور و تقصیر) باطل نیست و فهم ها و مذاهب مختلف پیدا می شود؛ زیرا مذهب چیزی جز فهم فرد بنیان گذار مکتب، از دین نیست. مذهب کلامی - فقهی شیعه فهم امام علی و فرزندان او از قرآن است. مذهب کلامی معتزلی، فهم واصل بن عطا و شاگردان او ؛ مذهب کلامی اشاعره فهم اشعری و شاگردانش؛ مذهب فقهی مالکی فهم مالک بن انس و... می باشد. اگر پیامبر فرد خاصی را تعیین نکرده باشد هیچ کدام از مذاهب و فهم و تفسیر های بالا باطل نبوده و همه برای معتقدانش جایز و حجت می باشد. اصولاً باطل معنا پیدا نمی کند. مگر در تفسیر ها ی بی حساب و کتاب و مخالف با نص صریح قرآن.

 اگر امر این گونه باشد، (مفسری معرفی نشده باشد ) بر خلاف هدف عمل شده، زیرا دین برای رفع اختلاف و تعیین حق آمده و حق هم یکی بیش نیست، از این رو در عصر پیامبر هر تفسیری که با تفسیر پیامبر منافات داشت بی اعتبار و باطل بود. بعد از پیامبر هم باید به همان راه حق و یگانه راهنمایی شود و باید معیاری برای شناخت دین و رفع اختلاف باشد. مراجعه به تاریخ پیامبر و سنت ایشان نشان می دهد آن حضرت به امر خدا مفسر دین و قرآن و حل کننده اختلاف را تعیین فرموده، موظفیم به تفسیر او گردن نهیم و تفسیر های دیگر، تفسیر های غیر مجاز هستند و هیچ حجت و دلیلی بر پیروی از آنها نیست.

مذهب شیعه عین دین اسلام:

پیامبر در حدیث متواتر ثقلین(3) علی بن ابیطالب و فرزندان معصومش را به عنوان مفسر دین و قرآن معرفی فرمود. ما باید پیرو تفسیر آنان از قرآن و سنت پیامبر یعنی شیعه باشیم. تفسیر های دیگر تا آنجا که با این تفسیر همراهند، حق بوده و آنجا که غیر این تفسیر باشند،باطلند. بنا بر این مذهب یعنی تفسیری که از میراث پیامبر می شود و ملاک عمل می گردد. بعد از پیامبر باید به عالمان میراث او رجوع کرد و تفسیر و فهم عالمان را ملاک عمل ساخت. اگر عالمان اجازه تفسیر داشته و ما مجاز به پیروی از آنان باشیم، می شود مذهب حق، اما اگر نه آنان جواز تفسیر و نه ما جواز پیروی داشته باشیم ،می شود مذهب باطل. به عقیده ما مذهب تشیع چیزی جز تفسیر صحیح از اسلام نیست ؛ بنابراین مذهب شیعه عین دین اسلام می باشد و این سوال که آدم دینی خوبی باشیم خوب است یا آدم مذهبی؟ سوالی اشتباه است. آدم دینی یعنی کسی که از تفسیر صحیح دین تبعیت می کند، بنابراین چنین فردی کسی است که از مذهب حق ( که همان تفسیر صحیح از آموزه های دینی است ) تبعیت می کند، پس هم آدم دینی خوبی است و هم آدم مذهبی. انسان دینی بودن بدون اینکه دارای مذهبی خاص در تفسیر از دین باشد به معنی این است که فرد اصلا آدم دینی نیست. چرا که دین چیزی نیست جز تفسیرهای صحیح که ائمه دین ازآن می کنند. و کسی که هیچ تفسیری از دین ندارد، هیچ تبعیتی هم از دین نخواهد داشت.

بخش های دین:

نکته آخر اینکه نماز و روزه و حج و دیگر مواردی که در بیان کردید جدای از مسائل انسانی و عقلی و اجتماعی و... که در قرآن آمده است نمی باشد. همه شاخه های متعدد دین اسلام را تشکیل می دهند. هر دینی و بالخصوص دین اسلام از بخش های مختلف تشکیل شده است که مجموعه این بخشها عبارت می شود از دین اسلام.

1-      بخش اعتقادی و فکری

2-       بخش عملی و حقوقی

3-      بخش اخلاقی

نماز و روزه و حج و .... عبارت از بخش عملی دین است و پرداختن به مسائلی مانند اثبات خدا و توحید و صفات او و راه شناسی و راهنما شناس و انجام شناسی ، بخش اعتقادی و فکری دین اسلام را تشکیل می دهد و توصیه های اخلاقی و نشان دادن رذائل و فضائل نفسانی هم بخش اخلاقیات را تشکیل می دهد. دین اسلام مجموعه همه این بخش ها است و بر این اساس نیز قرآن کریم به عنوان اصلی ترین منبع دین اسلام به همه این موارد پرداخته است و هر کدام را بدون دیگری ناقص می داند. هر جائی از ایمان سخن می گوید از عمل صالح نیز سخن به میان می آورد و هر دوی اینها را بدون اخلاق ، ناقص و ابتر می داند. بنابراین اینگونه نیست که دین اسلام خالی از این اعمال باشد و این گونه مسائل در مذهب آمده باشد . چرا که همانگونه که بیان شد فرقی بین دین و مذهب به غیر از این که مذهب تفسیر دین می باشد ، وجود ندارد. نه آنکه دین فقط به مسائل فکری پرداخته باشد و از توصیه های رفتاری و احکام عملی خالی باشد و مذهب متکفل این گونه امور باشد.

نکته پایانی:

نکته پایانی این که:‌ هر چند اصول دین اسلام تقلیدی نبوده و هر فردی خود باید به یقین و اطمینان در صحت آن اصول برسد و از تقلید و پیروی عقائد دیگران پرهیز کند. لکن این به معنای این مطلب نیست که ورود در مسائل غامض و مهم فکری فلسفی و دینی، بدون تخصص برای همه جایز است و هر کس با هر مطالعه ای که در هر زمینه ای داشته باشد می تواند به این مهم اقدام کند و به نتیجه صحیح هم برسد. یکی از دلائل به وجود آمدن مذاهب و فرقه های گوناگون در ادیان مختلف ،‌ورود افراد نااهل و غیر متخصص در امور غامض و مهم و عمیق دینی و فکری بدون تخصص خاص داشتن در آن مورد است. اشتباه آقای مرحوم دکتر شریعتی نیز در این گونه مسائل این نکته بوده است که ایشان بدون داشتن تخصص لازم در امور دینی اقدام به تفسیر و تحلیل در این موارد پرداخته است. بله ایشان در جامعه شناسی فردی متخصص و صاحب فکر بود. ولی این دلیل نمی شود در مسائل فکری دینی نیز که به نوبه نیاز به تخصص دارد وارد شده و اظهار نظر نماید.

منابع جهت مطالعه بیشتر:

1- ختم نبوت، و مقدمه بر جهان بینی، ص165، مرتضی مطهری. ( از این لینک می توانید دریافت کنید)

2- المیزان، ج5، ص350، علامه محمد حسین طباطبایی.( از این لینک می توانید دریافت کنید )

3- آشنایی با علوم اسلامی، کلام و عرفان، مقدمات کتاب، مرتضی مطهری.

پی نوشت :

1. رک:‌ مبلغی آبادانی، تاریخ ادیان و مذاهب جهان ، تهران ، نشر منطق، بیتا،‌ ج 1،‌ مقدمه ( بخش معنی مذهب و فرق آن با دین )

2. مائده (5) آیه3.

3. ر.ک: سید شرف الدین عاملی ، المراجعات ، قم ، مجمع العالمی لاهل بیت علیهم السلام ، 1426هـ.ق، ص 66-67.

برگرفته از پرسمان قران با کمی ویرایش و دخل و تصرف

نظرات  (۳)

۲۳ آذر ۹۳ ، ۰۷:۰۹ هادی ربانی
با سپاس از حسن نظر به وبلاگ این حقیر. از اینکه نام وبلاک را در شمار لینک دوستان قرار داده اید، متشکر.
پاسخ:
خواهش می کنم خودم بیشتر از دوستان استفاده خواهم کرد.
۰۳ دی ۹۳ ، ۰۰:۰۵ جان نثاری
oبسیار فیض بردیم.


عالی بود
۰۳ دی ۹۳ ، ۰۰:۰۶ جان نثاری
oبسیار فیض بردیم.


عالی بود
پاسخ:
نظر لطف شماست

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی