فطرت الهی - دلسوخته ای منتظر

پاسخ:
:))

پاسخ:
اساتید ما همیشه به ما تذکر داده اند و حق هم همین است که فهم دین سخت است اما عمل به دین خیلی آسان است
شاید در چیزهای دیگر بتوان گفت اگر ندانی و بگویی بدتر از دانستن و سلیقه خود را گفتن است اما در بحث بیان حرف دین هر دو مثل هم و نادرست است. حتی روایاتی داریم که می فرماید کسی که بدون علم حرفی را بزند و بعد بفهمد که حرف درستی بوده این آدم هم مثل کیی است که حرفش به خطا رفته و اجری ندارد و خطا کار محسوب می شود

پاسخ:
سلام
خیلی تشکر که دنبال می کنید.
بنده تقریبا جز در اینکه باید سعی شود به حرف خالص دین دست بیابیم با هیچ بخش از سخنان شما موافق نیستم. آنچه که بنده بیشتر مد نظر دارم جلوگیری از سخن بدون علم (غیر العلم) است و کشف مفاد دین را در گرو این اصل می دانم. هرجا این اصل نقض شود یا کمرنگ شود از سخن دین فاصله می گیریم. همانطور که که جاهای زیادی از قرآن به این اشاره شده است مثل:
وَ مِنْهُمْ أُمِّیُّونَ لا یَعْلَمُونَ الْکِتابَ إِلاَّ أَمانِیَّ وَ إِنْ هُمْ إِلاَّ یَظُنُّونَ (بقره/78)
یا
وَ ما یَتَّبِعُ أَکْثَرُهُمْ إِلاَّ ظَنًّا إِنَّ الظَّنَّ لا یُغْنی‏ مِنَ الْحَقِّ شَیْئاً إِنَّ اللَّهَ عَلیمٌ بِما یَفْعَلُونَ (یونس/36)

در مورد سرایت دادن نقد بنده به گرایش های عقل محور و فطرت محور:
اول اینکه معلوم شد بنده به سخن غیر علم اشکال گرفتم و لذا اگر سخنی حقیقتا عقل محور نباشد و ... این دسته را هم شامل می شود.
دوم اینکه بنده فکر می کنم دست یابی به سخن خالص دین از بین متن خالص امکان ندارد. چرا؟
چون:
فهم از متون فرع بر شناخت از متن و مفاهیم است و درک مفاهیم و متن فرع منبعِ محسوسات و معقولات و فرع ابزار های شناخت ،حس و عقل است. و از آن طرف که ابزار حسی ما خطا پذیرند و معقولات ما تحت تاثیر محسوسات، پس هیچگاه نمی توان ادعا کرد که دست یابی به سخن خالص گویندگان ممکن است. مگر اینکه قائل شویم که همه ی ما ویزگی های مشترکی داریم که با اتکا به این ویزگی های مشترک می توانیم فهم های مشترکی نسبت به متون داشته باشیم. که همان ویژگی های فطری است.

سوم اینکه اصلا در مبنای بنده عقل با فطرت در کنار هم قرار نمی گیرند چرا که در نظر ما عقل ابزار شناخت است و فطرت منیع شناخت. فلذا معنی ندارد بگوییم کسی که گرایش فطرت محور دارد چیزی را دارد تحمیل می کند. چون فطرت خود منبع است و خود منبع که نمی تواند واقع نما باشد. انچه خطا پذیر است گرایش عقل محور است.
بنده نمی گویم سخن عقل حتما سخن دین است (چون عقل ابزار است و بسته به استفاده کننده ی آن دارد) اما فطرت همان دین است و اصلا منبع شناخت و درک دین است. فطرت ابزار نیست که به فاعل وابسته باشد بلکه منبع شناخت است. مثل منبع محسوسات. همانطور که شیشه در عالم محسوسات شیشه است ولو ابزار حواس آن را اشتباه ببیند.

طاعات و عبادات شما هم قبول باشد

پاسخ:
سلام
بنده بین عقل و معقولات و حس و محسوسات در پاسخم تفاوت گذاشتم و لذا منبع بودن آن را رد نکردم. منتهی منیع معقولات مد نظر شما چیزی جز تحلیل محسوسات نیست. و محسوسات هم که وابسته به حسی است که پر از خطاست. فلذا هم معقولات و هم محسوسات گرفتار خطایند. متن هم که وابستگی شدید به این دو دارد.
در پاسخ پیشین نوشتم که هر سخن عقل را سخن دین نمی دانیم. و ظاهرا این عبارت شما «عقلی که بی اتکا به متن دینی سخنی بگوید را سنخنگوی دین نمیشمارم.» همان باشد.
اما درباره فطرت، شاید نباید این حرف را الآن بزنم و شاید هم پشیمان شوم اما آن منبعی که انسان ها اولا و بالذات باید به آن رجوع کنند فطرت است و بدون رجوع به آن رجوع به دین به عنوان منبع ثانوی و بالعرض بی فایده و یا لااقل کم فایده خواهد بود.
معنای فاقم وجهک للدین حنیفا فطرت الله ... همین است. یعنی آن دینی که بالذات و اولی است و در آن انحراف نیست فطرت است. (فطرت در این عبارت بدل از دین است نه دین بدل از فطرت)
اگرچه رجوع به مشترکات عامل حذف اختلافات است و متن یکی از مشترکات ممکن است قرار بگیرد. اما رجوع به متن واحد مشکل بشری که اختلاف در فهم است را حل نخواهد کرد. چرا که فهم متن وابسته به چیزهایی است که خود عامل اختلاف اند. پس برای ایجاد وحدت باید به مشترکاتی در بین تمام انسان ها اولا رجوع کنیم و بعد با احتساب این مشترکات پیش برویم و هرجا این مشترکات نقض شد بفهمیم که آن حرف دین نیست. در این مسیر از تعالیم انبیاء که بیدار نگه دارنده و بیدار کننده ی فطریات اند کمک می گیریم.
متن در نگاه بنده چنین جایگاهی دارد. نه بیشتر و نه کمتر.از نظر بنده نگاه استقلالی به متن ما را از اصول کلی بشری قطعا غافل خواهد کرد. و ثمره آن چیزی جز اختلاف نیست که از آن فرار می کردیم.

(لازم بود قبل از اینکه متعرض بحث فطرت می شدیم معنای فطرت ،چیستی فطرت و ... مشخص میشد که البته به تبع بحث فقط گوشه های از نظریه ی خودم را برایتان گفتم.)
ما بی صبرانه منتظر مطالب شما هستیم. و منکر تحمیل ها به متون نیستیم و جلوگیری از این تحمیل ها کار بسیار خوبی است اما متن ها نیازمند قرائن و شواهد و قواعد کلی و اصول ثابت هستند تا فهمیده شوند و مثال برای آن فراوان است مثل یدالله فوق ایدیهم که نیازمند قرینه عقلیه است. لذا ما می پذیریم که نباید چیزی به اشتباه به متون تحمیل شود اما نمی پذیریم که متون نیازمند کمک های بیرونی (از قبیل منقولات دیگر ،معقولات و فطریات) برای فهم نیستند و لذا راهکار شما مبتنی بر تمرکز بر متون برای رسیدن به حرف خالص دین را نمی پذیریم.

پاسخ:
سلام مجدد
ببخشید تاخیر شد.
مدعای ما در باب فطرت این است که فطرت چراغ راه و راهنمای هر شخص به دین و انبیاست. به عبارت دیگر انبیاء با توسل به همین فطریات بشر را به سر منزل مقصود می کشانند و هر شخصی حتی اگر دینی را ندیده باشد به اقتضاء فطرت در مسیر کمال می افتد و هدایت می شود. برای تقریب به ذهن می گویم رابطه ای شبیه قرآن و اهل بیت، که در آن قرآن ثقل اکبر است و ما را به سمت اهل بیت هدایت می کند و با یافتن اهل بیت به زوایا و جزئیات قرآن دست می یابیم. اما چراغ راه و اصل قرآن است اگرچه اهل بیت حقیقیت قرآن هستند.
فطرت اصل و دلیل برای نیازمندی بشر به دین و راهنماست. در این حالت دوری بوجود نمی آید و مصادره به مطلوبی هم نیست.

فرمودید: حرف من یافتن حقیقت نیست بلکه انتساب چیزی به دین است.
وقتی در همین لحظه ما نسبت به انتساب چیزی به دین مثلا فطریات یا معقولات، در حال مباحثه ایم یعنی شما این انتساب را حقیقی نمی دانید و در واقع به دنبال یک انتساب صرف و محض نیستید بلکه به دنبال انتساب حقیقی به دین می باشید. یعنی می خواهید از حقیقت دینی بودن فهمی که دارید مطمئن باشید. پس باز به خانه اول باز می گردیم که متون در فهم وابسته به غیر خودش می باشد و غیرش می تواند آن را از حقیقت دور و یا به آن نزدیک کند. اتفاقا این به خاطر خاصیت متون است که فهم ها را متفاوت می کند چرا که متون وابسته به غیر از خود متن اند و انتخاب ناصحیح غیر می تواند ما را از حقیقت معنا و مفهوم متن دور کند.
در واقع اشکال شما مبنی بر تحمیل عقاید و سلایق به متون زیر پای استدلال شما برای اتکا به خود متن را خالی می کند و نیاز شما برای روش هایی در اتخاذ غیری که معنا را درست نشان می دهد را آشکار می گرداند. نمی خواهم بگویم این روش ها چیزی غیر از همین دقت هایی است که تا کنون می کردیم و می کنیم تا چیزی را بر متون تحمیل نکنیم بلکه می خواهم بگویم ملاک دیگری را هم باید در این روش ها بیفزائیم و آن انطباق با فطرت است. همانطور که در معنای یدالله فوق ایدیهم برای رسیدن به معنای مورد نظر متن که در واقع معنای مورد نظر دین هم هست غیری به نام عقل را داخل می کنید باید فطرت نیز لحاظ شود.

خیلی خوشحالم که بحث به اینجا کشیده شد چرا که این عبارت شما: آنچه به قطع میدانیم از سوی خداوند است گزاره های پدید آمده از فرایندی به نام وحی است و بس! نیاز به بحث فطرت را بیش از پیش نشان می دهد.
 یک سوال دارم لطفا به سوالم دقت کنید!
کاری به قطع و روش قطع شما در این که چرا باید گزاره هایی از سوی خدا به نام وحی وجود داشته باشد فعلا ندارم اما سوالم این است چطور می فهمید که این گزاره ها نسخه ای است برای همه ی افراد بشر، آیا باید حتما در متون به دنبال کلماتی که این مهم را ثابت کند باشیم. که در این صورت بعضی از گزاره ها برای همه می شود و برخی برای تعداد خاصی و باید فاتحه تنقیح مناط و ... در اصول و در رفتار بشری را خواند. چرا تنقیح مناط می کنید، تنقیح مناط اصلی است که بر یک اصل و قانون نانوشته سوار شده است و آن قانون این است که همه بشر مشترکاتی دارند و بر اساس این مشترکات احکام مشترکی هم دارند و وحی و تعالیم اهل بیت برای همه است. اما خود این قانون از کجا ثابت می شود؟؟؟؟
فطرت اصلی است که اولا نیاز بشر به گزاره وحی را ثابت می کند و ثانیا با مشخص کردن مشترکات نیاز بشر معلوم می کند که در واقع قوانین کلی دین بر پایه همین مشترکات سوار شده است.
از همین جهت می گویم فطرت اصل و ثقل اکبر است و بدون آن تقسیم بندی ها و فهم ما از دین ناقص و ابتر است.

پاسخ:
تذکر خوب و به جایی است. در ابتدای بحث فطرت که چند سال پیش آن را شروع به مطالعه کردم با این مشکل روبرو می شدم و گاهی برای فرار از بن بسته هایی که در آن می افتادم مجبور به چنین مصادره هایی می شدم اما با تصحیح معنای فطرت و مشخص کردن کارکرد آن فکر می کنم از این مصادره به مطلوب فاصله گرفته ایم.
نمی گویم از تبیین های دین در مسئله فطرت کمک نمی گیریم بلکه می گویم تبیین دین به مانند تبیین امام از قرآن است که قران اصل است و راهنمای به امام و امام مبین قرآن و روشن کننده ی جزئیات مسیر است.

+از ترس همین مخالفین فعلا در کنج خانه به پرورش و دقت در زوایای نادیده بحث می پردازم. ان شاء الله در زمانی که خوب شبهات را در نزد خودم تحلیل کردم اصل بحث را آشکار می کنم.

پاسخ:
چقدر خوب پیش می آیید. هرچه بیشتر پیش می رویم برایم صحت چیدمان بحث بیشتر روشن می شود.
حرف خوبی زدید. فطرت به عنوان یک منبع باید فهم شود اما وارد کردن آن به مقوله فهم خودآگاه نیست. اما این عدم خودآگاهی مثل غرایز نیست. جنس این عدم خود آگاهی متفاوت است.
در غرایز تکمیل فرایندهای شیمیایی و ... بدن موجب بروز رفتارهای غریزی می شود. در واقع ریشه غرایز بروز فعالیت های بدنی و تکمیل طبع و خواص بدن است اما فطرت زمانی به چرخه ی فهم وارد می شود که عقل ابزاری به حداقل رشد برسد و اولین بروز فطرت در درک اجتماع نقیضین است. به هر اندازه عقل تکمیل تر می شود بهتر می تواند از منبع فطرت بهره برداری کند. فطرت ابتدائیات درک را در اختیار عقل قرار می دهد تا در مسیر کمال حرکت کند و از ابتدا بهترین وسیله ی تمایز بین درست و غلط یعنی درک احتماع نقیضین را به انسان می دهد.
تشکر از وقتی که می گذارید. جزء معدود کسانی هستید که بی پروا نقد می کنید و بنده این خاصیت را دوست دارم اگرچه بسیاری آن را نمی پسندند.
امیدوارم از حضور شما محروم نشویم

پاسخ:
به دعای شما ان شاء الله

پاسخ:
سلام
به شما حق می دهم که گیج شده باشید و یا مطلب را پیچیده ببینید که هست
اما آنچه فرمودید درباب دو پارگی زمانی وارد است که حیثیت بحث را تغییر دهیم و راجع به یک چیز از دو حیث سخن بگوییم.
فعلا نقدا مطلب آیا فطرتی هست 1 را بخوانید که پایه بحث است و ذیل آن بیشتر می توان پیش رفت
تشکر از دنبال کردن شما
دیشب مطلب را برای یکی از دوستانم که در فلسفه و کلام مشغول است می گفتم تعجب در چشمانش مشهود بود. اما جای کار بسیار دارد

پاسخ:
سلام مراجع
خوبم شما چطوری؟
خواهش می کنم
خیلی خوب کاری کردی هر وقت فرصت داشتی مخت رو بترکونی بیا بخون
درسته دل نوشتس ولی عمیقه متوجه که هستی عمیق!
اوف چی گفتم

پاسخ:
تشکر

پاسخ:
خیلی تشکر که وقت گذاشتید
دوست داشتیم از نقدهای شما بی بهره نمی ماندیم
پایدار باشید

پاسخ:
سلام
عید شما هم مبارک
متن های ادبی ادیب می طلبد نه فیلسوف
ما هم در آن متن ادبی چیزی پراندیم

پاسخ:
تاریکی رو خوب اومدی